Mevrouw Gast

We eten op derde Kerstdag tussen de middag (warm) met het hele gezin in het verpleeghuis van mijn schoonvader in Dronten. Hij heeft daar sinds kort een aanleunwoning maar we eten in het restaurant. Alle vier staat zijn we mevrouw Gast, tenminste dat staat op alle vier de kaarten waarop we moeten aangeven wat we willen eten. Er is steeds keuze tussen twee gerechten, voorgerecht, hoofdgerecht en nagerecht. Alle vier maken we een tekening op het vel papier. Ik maak een tekening van mijn Oudste Dochter als Mevrouw Gast. Zij vindt mijn tekening absoluut niet lijken, ik vind het wel een aardige tekening.

Vladimir Nabokov: Wanhoop

Tijdens het lezen van het eerste hoofdstuk van Wanhoop, het tweede boek in De Russische Romans (deel 2), weet ik het al. Dit boek heb ik al eens gelezen, ik denk in het Engels onder de titel Despair. Het gaat over Duitse man van Russische afkomst, Hermann, die op werkbezoek in Tsjechië bij toeval een man ontmoet die sprekend op hem lijkt en bedenkt een zijns inziens erg slim plan. Basis van het plan is een persoonsverwisseling. Felix, de dubbelganger zal worden vermoord en Hermann zal zijn identiteit aannemen en samen met zijn vrouw Lydia vluchten naar een ver land met het geld van de verzekering dat na de moord uitgekeerd zal worden aan deze vrouw. Ditmaal vertelt Nabokov aan het begin niet dat dit verkeerd zal aflopen want de verteller is Hermann zelf. Maar van het begin af aan is duidelijk dat alle slimme plannen van Hermann ten spijt, het verhaal niet goed zal aflopen.

Als ik bij het einde aankom dat trouwens erg lijkt op het einde van de film Sunset Boulevard (die dit einde wellicht heeft afgekeken van Nabokov) weet ik zeker dat ik het boek ooit helemaal uitgelezen heb, maar het is absoluut niet vervelend om het een tweede keer te lezen. Nabokov ventileert zijn aversie tegen Dostojevski op een uitermate grappige wijze en maakt hier en daar een pastiche op diens stijl. Nabokov's eigen stijl is als altijd virtuoos. Aan het einde gaat het verhaal over in een dagboekstijl, een stijl waaraan de verteller van het verhaal eerder heeft gezegd een vreselijke hekel te hebben.

RO Theater: Snorro

Een jaarlijks feestje in de Rotterdamse Schouwburg is de Kerstvoorstelling van het RO Theater en ditmaal was die voorstelling Snorro, de gemaskerde held. Opnieuw geschreven door Don Duyns en geregisseerd door Pieter Kramer is het weer een succes, net als het vorig jaar door mij gemiste Lang en gelukkig. Dubbelzinnige grappen voor de ouders, veel visueel spektakel voor iedereen en een simpel verhaal voor de kinderen met veel Jan Klaassen en Katrijn-effecten. Soms is het een beetje goedkoop en simpel maar voor het grootste gedeelte is het genieten van het komische spel van alle acteurs en acteurs en van Marcel Musters voorop als sergeant en als moeder van de aanstaande echtgenote van Don José, de man die in het geheim Snorro is.

Het verhaal is gebaseerd op Zorro, speelt in Mexico en gaat er over dat Don José (= Snorro) moet trouwen met Dolores terwijl hij dat niet wil. Hij wil het liefst trouwen met Conchita, maar die wil alleen trouwen met de held Snorro. Maar wie is Snorro? Met een masker op en als de held Snorro is Don José een held, in het dagelijks leven is het een mietje die appelsap drinkt, gitaar speelt. Er tussendoor speelt een verhaallijn met El Commandante, de man die het dorp met harde hand onder de duim houdt, en een premiejager die op Snorro jaagt. De verhaallijnen zin ingenieus door elkaar geknoopt en eindigen uiteraard in een happy end.

Jammer vind ik het dat er niet aan een componist een opdracht is gegeven om nieuwe muziek te schrijven voor deze voorstelling. Recyclen van oude muziekjes met nieuwe teksten is leuk maar dat is een gemiste kans. Verder is de voorstelling volop genieten.

Gelukkig Nieuwjaar

Veel geluk, hoop en liefde in het tweede decennium van het derde millenium.

(De kaart is ontworpen door Denise van der Spoel.)

Inkopen doen

Eerst een grote hoeveelheid inkopen doen bij de supermarkt. Dan drank inslaan bij de slijter voor onder de kerstboom (Grand Marnier voor moeder-de-vrouw en ouzo voor vader-de-man), en drank om cadeau te geven (cognac en champagne). Tenslotte ook nog twee dure nieuwe matrassen gekocht bij de beddenwinkel. Dit is van het bijna afgelopen jaar ongetwijfeld de dag dat we het meeste geld hebben uitgegeven op één enkele dag. Daar drinken we dan maar op.

Arnon Grunberg: De mensheid zij geprezen

Dit boek staat mooi in tegenstelling tot en is tegelijkertijd een aanvulling op de vorige twee boeken die ik gelezen heb. Het is tegengesteld aan De dynamica van de begeerte en het haalt een groot aantal keren Een lach in het donker aan. Het is grappig, het is cynisch en een typisch Grunberg boek. Een loflied op de mens en vooral op de slechtheid van de mens. De mens is een verkrachter, een necrofiel, een pedofiel en aan dat alles kan de mens niets doen want hij is nu eenmaal zo gebouwd. Hij is een marionet in de handen van de Grote Poppenspeler. Als een auto defect is word je niet boos op de auto maar op de maker van de auto. Er is dus geen enkele reden om boos te zijn op de mens.

Vaak heb ik het idee dat Grunberg met 'de mens' wel heel erg 'de man' bedoelt en dat vrouwen er een beetje bekaaid af komen in de analyse van de mens van Grunberg. Natuurlijk zijn er een groot aantal eigenschappen die over vrouwen en mannen gelijkelijk zijn verdeeld, maar de aangehaalde getuigen, allen kunstenaars, vooral schrijvers en een enkele filmer, zijn allen mannen en de romanfiguren en filmrollen zijn waar het het centrale personage betreft ook allen mannen. Albinus uit een Lach in het donker tegenover Margot Peters, dokter Hannibal Lecter de kannibaal, de reus Gargantua die zijn kont afveegt met de maartse haas.

Maar voor de rest is het boek een prachtig pleidooi voor de slechte mens, de immoralist, die het allemaal niet helpen kan, hij wordt gedreven door begeerte en verlangen en kan zich, als hij moet kiezen tussen appel, God, slang of Eva, als beste voorbeeld de slang kiezen. (U ziet dat Adam in dit rijtje niet voorkomt,want de mens is al Adam.) Als een robot die slecht geprogrammeerd is rent hij op zijn ondergang af, hij is Albinus, Professor Unrat, Humbert Humbert en tot lijden gedoemd. Dat is zijn lot en zijn keuze. Hij kan niet, zoals verondersteld wordt in De dynamica van de begeerte, kiezen voor onthouding. Wat hij ook probeert, hij blijft een idioot, een vrek, een sadist, een brok hormonen, een moordenaar, een pedofiel en een kampbeul.

Sneeuw

Controlepaneel

LET OP. Voor gebruik eerst instructies lezen en daarna opvolgen.

Roze paard

Een roze paard verdronken in het afval.

De Voortzetting: Dankwoord?

Een nieuwe Frans Strijards en een nieuwe monoloog van Helmert Woudenberg. Twee redenen om naar het theater te gaan. Frans Strijards is met een nieuw theatergezelschap gestart: De Voortzetting van Art & Pro, een voortzetting van zijn succesvolle theatergezelschap waarmee hij alweer lang geleden triomfen vierde. Ik herineer me aardig wat goede voorstellingen: Oidipus, De Kersentuin (de beste die ik ooit zag), Hedda Gabler en zijn eigen (zelfgeschreven) stukken Hitchcock's Driesprong en Toeval, Voorval (dat laatste stuk ga ik vast ooit nog eens regisseren).

Helmert Woudenberg heeft mijn hart gestolen met zijn monoloog over Pim Fortuyn. Ooit heb ik van twee van zijn leerlingen les gehad in zijn methode Vuur-Water-Lucht-Aarde en in dit Dankwoord? geeft Woudenberg ons een lesje in monologen spelen. Wat me nog het meest opvalt is wat Woudenberg allemaal niet doet. Eigenlijk doet hij vrij weinig tot hij aan het einde van het stuk een hoed en een bril opzet, een jas aantrekt en een snor opplakt. De kunst van het weglaten.

Het stuk zelf is een spannende tekst van een fulminant polemist zoals de hoofdpersoon Frederik zichzelf noemt en waarvoor hij een prijs heeft gekregen. Als hij op een podium optreedt komt er onmiddellijk iets los. Dat gebeurt ook in dit stuk. De geschiedenis van een man uit een klein dorp die in de grote stad komt als student aan het conservatorium en tenslotte prijswinnaar wordt als musicoloog.

Het begint grappig en eindigt ontroerend. Helmert Woudenberg speelt absoluut niet op de lach, maar vooral in het begin zijn er veel grappen, maar ook mooie beelden. Zoals het beeld van het kistje met de lamp er bovenop in de etalage van een winkel. De lamp brandt dankzij een snoer met een stekker in het stopcontact. Als de stekker er uit getrokken wordt door een winkelbediende en de lamp dooft verschijnt vanuit het kistje een hand die de stekker terugstopt in het stopcontact. Tot die er door de winkelbediende opnieuw weer wordt uitgetrokken. Het kistje is een samenvatting van het leven van Frederik.

De voorstelling wordt aangekondigd als vierluik. Ik ben nu al benieuwd naar de volgende delen. Ik zou iedereen graag nog even naar Helmert Woudenberg toe willen sturen, maar volgens de speellijst was gisteravond de laatste voorstelling te zien. Vandaar dat Frans Stijards zelf ook in de zaal zat.

Vladimir Nabokov: Een lach in het donker

Een keurig getrouwde man wordt verliefd op een jonge ouvreuse in een bioscoop, maakt haar tot zijn minnares, hij wordt niet bemind en het loopt rampzalig met hem af. In de eerste alinea al geeft Nabokov een korte samenvatting van het verhaal van Een lach in het donker (1932). Daarmee zou het verhaal verteld kunnen zijn, zo stelt hij, maar er is zoveel vermaak te vinden in zo een verhaal. Dat is waar.

De eerste keer dat ik de naam Nabokov las was volgens mij in de roman Gangstermeisje (1965) van Remco Campert. De hoofdpersoon heeft twee homoseksuele vrienden die in een villa in Frankrijk wonen dicht bij hem in de buurt en in hun boekenkast vindt hij een onbekende roman van Nabokov die hij als ik het me goed herinner uit de bewuste boekenkast steelt om thuis te lezen. Sindsdien zijn er nog heel wat boeken van Nabokov verschenen en zojuist is er weer eentje posthuum verschenen, Het origineel van Laura. Dit boek, Een lach in het donker, is het eerste boek uit het tweede deel van De Russische Romans van de Bezige Bij. (Wat me wel bevreemdt is dat de boeken uit deze bundel alle uit het Engels zijn vertaald.)

Het is inderdaad een vermakelijk en tegelijk diep triest verhaal dat me bij tijd en wijle deed denken aan het beroemdste boek van Nabokov, Lolita. Een oudere man met een veel jongere vriendin en een geheime minnaar, ditmaal geen schrijver maar een cartoonist, waar de hopeloos verliefde oudere man geen weet van heeft. In dit geval is de hoofdpersoon Albinus ook nog eens getrouwd, maar verlegen en onhandig en zijn huwelijksbedrog komt onmiddellijk uit waarna zijn huwelijk op de klippen loopt.

Maar dat is nog maar het begin van de ellende. Hij verliest zijn kleine dochtertje Irma, hij krijgt een vreselijk ongeluk en het verhaal eindigt pas met de tragische dood van de hoofdpersoon. Een echte onvervalste Nabokov, geschreven in de meesterlijke stijl van de man die wel de beste stilist van de twintigste eeuw wordt genoemd.

Toneelgroep Maastricht: Vijand van het volk

Arie Mol zat jarenlang vlakbij in Schiedam bij Els Inc. en geen enkele voorstelling ben ik daar van hem gaan zien. Dom, blijkt nu, want Vijand van het volk is erg sterk politiek theater. Actueel, verfrissend, opwindend. Toneelgroep Maastricht is een fusie van Els Inc. met de Maastrichtse groep Het Vervolg waarvan ik in het verleden (alweer lang geleden) ook wel eens een paar voorstellingen heb gezien. Onder artistiek leiderschap van Arie Mol vertelt de nieuw gevormde groep nu: "het tijdloze verhaal van de ploeterende mens en zijn verlangen naar houvast. Muzikaal en ontregelend. Hartstochtelijk gebracht." En daar is geen woord van gelogen als je deze voorstelling ziet.

Het oude stuk van Ibsen is danig opgepoetst en gemoderniseerd en aangevuld met live gespeelde songs van The Velvet Underground. De acteurs nemen zelf de muziekinstrumenten ter hand en brengen de liedjes met hetzelfde amateurisme en enthousiasme waarmee de oorspronkelijke leden van de Velvets ze speelden.

Het verhaal van Ibsen is politiek en gaat over het maken van keuzes. Een klein dorp leeft van de opbrengsten van een geneeskrachtige bron die ooit door Dr Stockman is ontdekt. Maar nu heeft dezelfde Dr Stockman ontdekt dat dit water helemaal niet zo geneeskrachtig is, maar zelfs vergiftig. De bron moet zijns inziens gesloten worden. Hij denkt een held te zijn, zijn kinderen denken dat ook, maar hij blijkt uiteindelijk een vijand van het volk, want het dorp kan niet zonder de inkomsten van de bron. Iedereen heeft zijn eigen motieven om hem te steunen of tegen te werken. Iedereen is opportunist. Uiteindelijk keert het hele dorp zich tegen Dr Stockman, zelfs de mensen die hij als zijn vrienden beschouwt. Zijn ruiten worden ingegooid, hij staat op het punt te vluchten met zijn laatste medestanders, zijn kinderen en een oude kapitein.

Actueel is het stuk vooral in de centrale speech die de hoofdpersoon op het hoogtepunt van het stuk houdt. Een speech over keuzes maken, over kiezen tussen populisme en intelligentie. Heeft democratie wel zin als de meerderheid van de bevolking uit domme mensen bestaat. Een spannend en ondermijnende rede waarbij ook het publiek mag terugpraten. Even leken de oude tijden van het vormingstoneel te herleven.

Gelukkig wordt Ibsen nog steeds gespeeld en gelukkig zijn er nog steeds stukken van Ibsen die ik nooit op het toneel uitevoerd heb gezien zoals dit.

Hoop

Er is hoop in Delft, vlak achter het station, vlak bij Hotel Coen, vlakbij de CP reclame.

Tommy Wieringa: De dynamica van de begeerte

In zekere zin is De dynamica van de begeerte van Tommy Wieringa heel erg 2007. Het is de tijd van veel opwinding over de pornoficatie van de samenleving, de tijd van de breezersletjes en de film Beperkt houdbaar van Sunny Bergman. Dat betekent niet dat ik niet van het boek heb genoten. Ik vind het een interessante studie naar het vervullen van verlangens en de slingerbeweging die het verlangen en de vervulling daarvan voortdurend maken.

Wieringa vertelt over de kerkvader Augustinus en Boeddha die allebei onthouding prediken, onthouding die zolang moet worden volgehouden totdat de lust totaal wordt uitgedoofd en er niet meer aan verlangens gedacht kan worden. Een mooi beeld schetst Wieringa als hij tezamen met zijn vriendin op Belle-Ile is (in het voorjaar van 2006, in datzelfde jaar was ik met mijn gezin ook op vakantie op Belle-Ile), en met zijn verrekijker de voorbij varende meisjes bespiedt vanaf het balkon van hun appartement. Zijn verloofde vraagt hem wat hij daar doet en hij vertelt haar dat een jonge man niets anders is dan een nog niet volgroeide vieze oude man.

Hij daalt af in de diepste krochten van de wereld van de seks door samen met zijn vriend Verschoor naar een seksbeurs te gaan met de veelzeggende naam Wasteland. In het barre land komt hij tot inzicht dat de begeerte het leven zelf is met het aangezicht van de dood. Le petite mort is de val na de vervulling van de begeerte, na het orgasme. Even is de begeerte gedoofd zoals Augustinus en Boeddha willen dat we onze begeerte doven, maar onmiddellijk daarna keert de begeerte terug en zoekt een nieuw verlangen. Telkens een nieuw verlangen.

Wieringa sprak de tekst van dit boek uit tijdens een lezing op de TU Delft in het jaar 2007, het jaar dat hij daar gastschrijver was. Een mooi initiatief van de TU wat o.a. dit interessante boekje heeft opgeleverd.

Juryrapport

Stichting Het 'Vermoeden' met ‘De mooie onbekende’

Een toneelstuk over de vreemdelingenhaat in een hedendaags klein Duits stadje. Een vreemd verhaal met vreemde gebeurtenissen, passend bij het thema van het festival. Het decor is een mengeling van realisme en abstractie. De gebroeders Christian en Ulrich Maul maken samen met Rosel (de vrouw van Christian) een spannende intense start. Het publiek zit meteen op het puntje van zijn stoel. Er wordt gecommuniceerd met het publiek, er is sensatie en effect.

Mooi intens spel van Rosel (Jetty Smit) en de gebroeders Maul (John Scheider en Petto Koop).
De keuze van de spelers aan de zijkant van het toneel is ons echter volstrekt onduidelijk. Staan ze achter een denkbeeldige muur of communiceren ze mee met wat op de vloer gebeurt? Zijn ze zichtbaar of onzichtbaar voor het publiek? Hetzelfde geldt voor het gebruik van de ruimte: Kleedjes suggereren een patroon in de ruimte, maar spelers lopen diagonaal over de kleedjes heen waardoor er een onduidelijk toneelbeeld ontstaat.

Een prachtige scene wordt gespeeld door Lutter (Zweitze Zwart) die de Poolse man (Guido Mulder) toespreekt. De openheid waarmee de spelers van het ene moment in het andere overgaan zonder te veel uitleg, is knap. Er worden mooie theatrale keuzes gemaakt. Een voorbeeld hiervan is de Poolse man die door een simpele handeling van het opzetten van een masker, de hond van Lutter wordt.

De scene waarin de spelers aan de zijkant geluiden maken van huilende honden, is prachtig en intens.

Zo ook Futterknecht (Henk Derksen) die een mooie persoonlijke scene speelt met De Mooie onbekende (Eugenie van Vendeloo). Van Vendeloo speelt de mooie onbekende vol overgave. Misschien zelfs iets teveel overgave in het begin, waardoor de kwetsbaarheid van de vrouw, die oprecht geschokt is over haar ontmoeting met het kwade, niet helemaal tot zijn recht komt. Maar als ze afdaalt in de duistere benedenwereld is zij meer in haar element. Dan is het alleen weer oppassen voor vervlakking.

De overgang van de scènes op het einde gaan te snel waardoor het rommelig en ongecontroleerd wordt. Het ontbreekt hier aan zorgvuldigheid. Het lijkt alsof er meer op sensatie en effect wordt gespeeld waardoor het spel niet verdiept, maar juist oppervlakkiger wordt. Toch pakken de spelers het weer terug en eindigen in een geconcentreerd eindbeeld.

De voorstelling overtuigt mede door het ensemblespel.
Fedde Spoel zet met deze acht spelers een mooi en dynamisch ensemble neer.
En de spelers vertellen met volle overgave het verhaal.

De jury van het Eenakterfestival bestond uit Els van der Jagt (OT), Marijke Moerer (Theater Zuidplein) en Sarah Moeremans (RO Theater).

In de katakomben van Boymans

In een van de uiterste hoeken van Museum Boymans, vroeger vlak bij de hoofdingang, is een groot toilet. De hoofdingang is verplaatst, het toilet is op zijn oude plaats gebleven en niet mee verhuist. Omdat ik naar het toilet moet loop ik er naar toe. Het is groot en geheel verlaten. Wat vooral opvalt is het geluid in de betegelde ruimte. Elk geluid, het kleinste geluid dat je maakt wordt door de galm keihard versterkt. Een scheet kun je er niet laten want die verandert onmiddellijk in een donderslag.

Jules Romains: Donogoo-Tonka

Het vervolg op Les Copains is Donogoo-Tonka. Het begin van dit boek is werkelijk zeer fascinerend. Lamendin, de hoofdpersoon in dit boek, wordt door de hoofdpersoon uit Les Copains, Bénin, aangetroffen in deplorabele toestand. Lamendin wil zelfmoord plegen. Bénin neemt hem mee naar een café en raadt hem aan professor Miguel Rufisque te bezoeken die hem wel op andere gedachten zal brengen.

Nu moet ik er bij vertellen dat dit boek een filmscenario is, later bewerkt tot een toneelstuk. Maar ik las de Nederlandstalige, door Jo Spier geïllustreerde, scenario-versie. Er zijn bijna geen dialogen in dit boek omdat het werd geschreven in de tijd van de stomme film. Alles wordt beschreven.

Het kaartje dat Lamendin van Bénin krijgt vermeldt het volgende:

PROFESSOR MIGUEL RUFISQUE
117, Rue de Londres, 117
SPECIALIST VOOR ZELFMOORD
bezorgt u in een week tijds een heftige liefde tot het leven.

Bij deze professor wordt Lamendin aangesloten op allerlei fantastische apparaten en krijgt van het Instituut voor Biometrische Psychotherapie een wonderlijk recept mee. Hij moet op een bepaalde straathoek wachten, zestien bezette rijtuigen aftellen (lege tellen niet mee), in het zeventiende een plaatsje zoeken en zich overgeven aan de ogenschijnlijk belangrijkste persoon in het rijtuig.

Lamendin volgt het recept op en komt in contact met de heer Le Troubadec die een probleem heeft. Hij staat op het punt benoemt te worden in een belangrijk Aardrijkskundig instituut maar zijn benoeming is in gevaar. In het verleden heeft Le Troubadec in een lijvig boekwerk getiteld "De Aardrijkskunde van Zuid-Amerika" geschreven de plaats Donogoo-Tonka. Probleem is dat deze plaats niet bestaat en nooit heeft bestaan. Dit maakt zijn benoeming bijkans onmogelijk.

Daarop volgt een wonderlijk verhaal over hoe Lamendin er voor zorgt dat Donogoo-Tonka wel bestaat en zelfs tot grote bloei komt. De wonderen der wetenschap is de ondertitel en dat doet denken aan de ondertitel van Dr Knock, De triomf der geneeskunst.

Jammer van dit boek is dat langzamerhand de ontwikkelingen steeds voorspelbaarder en daardoor minder grappig worden. Dat maakt het iets minder geslaagd.

Illustratie uit het boek van Jo Spier

Tien miljoen dollar

UNITED NATIONS
COMPENSATION COMMISSION
Our Ref: WB/NF/UN/XX027

From: Capt. Arnold Lung

Attention: Beneficiary,

IRREVOCABLE RELEASE OF YOUR PAYMENT.

We are of the United Nations Debt Reconciliation Unit newly set up by the United Nations in conjunction with the World Bank and the International Monetary Fund (IMF).

Based on series of petitions we received from various organizations such as Cooperate Bodies and Non Governmental Organization (NGO) on the Inability of some Government of different countries, Commercial banks and World Lottery Organization to settle their clients Contract debt, Inheritance Fund and Winning prizes. See and read this link:
http://www.un.org/News/Press/docs/2003/ik344.doc.htm

After an extensive close door meeting between the Board of Directors of the UNITED NATIONS, THE WORLD BANK AND INTERNATIONAL MONETARY FUND), it was resolved and agreed upon that this body "world international debt reconciliation committee" will work extensively to ensure that your Contract Payment, Your Inheritance and Lottery Winning prizes will be paid without hitches and delay through the World Bank and IMF Insurance body.

You are therefore advice to send the below information to REV. RICHARD FRENCHMAN head of review, World Debt Reconciliation:
EMAIL: paymentoffice@unitednations-paymentcenter.org

1. YOUR FULL NAME:
2. YOUR ADDRESS :
3. YOUR PHONE NUMBER:
TO (P.O BOX NOT ACCEPTABLE)
4. YOUR AGE AND CURRENT OCCUPATION:

Note that on receipt of your complain and list of debt due for payment, Your Fund will be called back from its various point where it has been tied up by World Bank and IMF and your payment will be arranged on the follow options below;

a). Via ATM card payment that you can use to withdraw money in any ATM machine in any part of the world, but the maximum is Ten Thousand dollars per a day.

b). Diplomatic cash payment.

Thanks for your co-operation.

Yours Faithfully,

Capt. Arnold Lung

815,950.00 Euros

Attn:Email Account Owner,

It is a profound gratitude communicating with you through this medium. We Acculotto Promotions wish to inform you that your email address with Ticket Nr: C:38 R:9,Reference Nr: 5687SPL876 won prize fund of 815,950.00 Euros categorically in our lottery program.We request you to pay serious attention to this notification by contacting the foreign taransfer manager.

Please contact the FOREIGN TRANSFER MANAGER of Unitransexpress Security Company S.L.,with the below information.

Your Names .......................
Your Address .....................
Your Country .....................
Your Phone No ....................
Your Occupation :.................
Your Age .........................
Sex ..............................

Unitransexpress Security Company S.L.
Contact:Dr.Marc Santos
Tel: +34-634-015-899
E-Mail:unitransexclaims@aim.com

Yours Sincerely,
Mr.Angela Nunez
Public Relation Officer.

Acht miljoen dollar

From Mr. John W. David

Dear Good Friend,

I am Mr John W. David an accountant working with one of the Commercial Bank here in Ivory Coast, I am contacting you on business of transferring the sum of Eight Million United States Dollar (US$8 million) into a safe foreign account and it must be very confidential. I needs your help to come out to stand as the next of kin to late Mr. Burckhard, Erich, customer of our bank who died in plane crash on Monday 2ND September 1998 GMT 14:22 UK while they were flying from New York to Geneva.

Take note of my reason of contacting you, this fund is dormant and if it stays a little long the bank will block the fund. The depositor is now where to be found after all my investigation of the file through our bank server. However i contacted you so that the proceeds of his account with our Bank can be paid transfer to your account and then you and I will share the money fifty fifty, I have all the formalities to legalize it on your name, Note that all the modalities of this transfer are RISK FREE, I want to make the following points clear for you so that you can have a better understanding of why we are contacting you.

1-As civil servants, we are not permitted to operate or own a foreign account while in office due to CIVIL SERVICE CODE OF CONDUCT.

2-A reliable foreign partner abroad is required for assistance to claim the fund as the case may be.

3-You will be forwarded as the next of kin to the late depositor of the fund.

Open bellow site for confirmation. http://edition.cnn.com/WORLD/9809/swissair.victims.list/index.html Upon your response i will give you the next step to take for the transfer processing on your name.

Thank for your understanding,

Regards

Mr. John W. David

Toneelhuis: Onder de vulkaan

Hein Janssen vindt er niets aan, aan Onder de vulkaan van het Toneelhuis in de regie van Guy Cassiers met Josse de Pauw, Bert Luppes, Katalijne Damen en Marc van Eeghem. Tussen zeven en half acht voordat de voorstelling dezelfde avond begint, neem ik het besluit om toch maar te gaan. Ik lees even snel de recensies die via de site van de Rotterdamse Schouwburg beschikbaar zijn. Vier in totaal. Drie zijn positief en maar liefst twee komen er uit het NRC Handelsblad, iets wat me verbaast, waarom twee recensies van een en hetzelfde stuk? Maar goed, de enige die er niets aan vindt is Hein Janssen van De Volkskrant. Een beetje angstig ben ik wel. Het meest geroemde stuk van Guy Cassiers, de vierdelige bewerking van Proust's Op zoek naar de verloren tijd kon mij absoluut niet bekoren. Bij het eerste deel viel ik in slaap en de daarop volgende delen heb ik niet gezien. De Sleutel, Hersenschimmen en Bezonken Rood, alle eveneens boekbewerkingen, vond ik dan weer wel erg goed.

Maar nu dus Onder de vulkaan naar het boek van Malcolm Lowry. Een simpel boek, ik heb het ongeveer dertig jaar geleden gelezen. De hoofdpersoon is de consul Geoffrey, hij is de hele dag dronken, zijn vrouw Yvonne heeft hem verlaten en komt op Allerzielen in 1938 bij hem terug om hem te redden. Toevallig is ook de stiefbroer Hugh aanwezig met wie een buitenechtelijke relatie had. De vierde hoofdpersoon is Jacques, de beste vriend van de consul. Samen gaan ze op weg op een tocht op weg naar het einde. Dat dit verhaal niet goed af kan lopen is vanaf het begin aan duidelijk. Ik snap dan ook niet waarom Hein Janssen vindt dat je zonder het boek gelezen te hebben er niets van zult snappen. Niet alle lagen van het boek komen aan de orde, maar daar komen prachtige beelden voor in de plaats. Vooral de dronken dans van Josse de Pauw maakte op mij grote indruk. Een erg mooie en indrukwekkende en ontroerende voorstelling die nog op enkele plaatsen in het land te zien is. Voor de speellijst: www.toneelhuis.be

Maskers (2)

Ook doe ik een oefening met het navertellen van het verhaal van het stuk Dr Knock. Het is bijzonder opvallend hoe iedereen er verschillende aspecten van het verhaal uithaalt, hoe sommige onderdelen worden vergeten en veranderd. Sommige spelers kijken heel erg vanuit het perspectief van hun eigen rol en zijn absoluut niet objectief ten opzichte van de inhoud van het stuk. Fantastisch!

Maskers (1)

Tijdens mijn repetitie van Dr Knock werk ik met maskers. Ik heb alle spelers een masker laten maken van hun eigen rol en daarmee doe ik een aantal oefeningen om hun te laten zien hoe de lichaamshouding werkt.

Evaluatie met de dramaturg

Op een regenachtige vrijdagochtend fiets ik tussen de buien door naar Dokter Kees, de dramaturg van De Mooie Onbekende die in werkelijkheid Kees Deenik heet, en die ik geen Dokter Kees meer mag noemen. Ik breng hem een bezoek om de productie De Mooie Onbekende te evalueren en dan met name onze samenwerking. Ik ben erg tevreden over de samenwerking. Eigenlijk kan ik helemaal geen minpunten ontdekken. We hebben een aantal keren tussendoor overlegd, zo'n beetje het juiste aantal, één keer samen met Gerda, de vormgeefster (wat hij en ik ook als erg positief ervoeren), er is een gesprek geweest onder leiding van Kees met alle spelers over de inhoud van het stuk, er waren vragen van de spelers die Kees snel en adequaat heeft beantwoord, en Kees heeft zich op het juiste ogenblik langzamerhand uit de productie teruggetrokken omdat op dat moment zijn werk gedaan was. Daarna is hij betrokken gebleven, heeft op de avond van de eerste voorstelling gezellig met ons meegegeten en mooie foto's gemaakt.

Ik vind zijn aandeel een verrijking en een verdieping van het proces en ik ben er van overtuigd dat door zijn aandeel de productie beter is geworden dan wanneer hij er niet was geweest.

Joseph Conrad: The Secret Agent

The Secret Agent (1907) kende ik van de film Sabotage (1936) van Alfred Hitchcock*. Zoals vaak blijkt het boek beter dan de film. Joseph Conrad heeft aan het begin van de vorige eeuw een boek geschreven dat met de aanslagen van 9/11 en van de Unabomber opnieuw aan actualiteit heeft gewonnen.

Mr Verloc woont met zijn vrouw Winnie, zijn schoonmoeder en kleine Stevie, het jongere broertje van zijn vrouw dat niet helemaal goed bij zijn hoofd is, in een huis boven een winkel met pornotijdschriften en condooms. De winkel is slechts een dekmantel want in werkelijkheid is hij een spion voor een niet nader genoemd Oost-Europees land, waarschijnlijk Rusland. Al jarenlang doet hij zijn werk conscentieus maar het is degenen die boven hem staan niet genoeg. Er moet iets gebeuren. Er moet een aanslag gepleegd worden op het observatorium van Greenwich en Verloc gebruikt of misbruikt hiervoor Kleine Stevie die bij de aanslag omkomt. Een in door zijn vrouw in de kleding genaaid adres (voor als de arme jongen verdwaalt) leidt de politie in de personen van de Assistent Commisioner en hoofdinspecteur Heat naar Verloc. Als Winnie of mevrouw Verloc er via de politie achter komt dat haar lieve broertje is vermoord, drijft dat haar tot waanzin.

In de film van Hitchcock is er een vrij onwaarschijnlijke romance tussen Winnie en iemand van de politie. In het boek verklaart op het einde van het boek kameraad Ossipon, een vriend en collega van Verloc, haar zijn liefde, iets wat het boek veel spannender maakt. Ook geen happy end bij Joseph Conrad. De echt gevaarlijke daders van de aanslagen, zoals de Professor die altijd rondloopt met een bom onder zijn jas, blijven vrij rondlopen zonder gepakt te worden. Het boek eindigt als volgt: "Nobody looked at him. He passed on unsuspected and deadly, like a pest in the street full of men."

* In hetzelfde jaar maakte Hitchcock een film met de titel The Secret Agent naar een boek van Somerset Maugham. Op de foto Sylvia Sydney als Winnie.

Standaard Tijd (4)

Gelukkig. Het komt goed. De vier wordt hersteld en de man vindt zijn vrouw. Man en vrouw vertrekken naar links en ik vertrek naar rechts. Mijn schaduw is te zien in de rechter onderhoek op het witte doek.

Standaard Tijd (3)

Maar er gaat iets mis. Er gaat iets mis met de vier en er gaat iets mis met de afspraak. De man wordt ongerust en kijkt angstig rond. Waar blijft zijn afspraakje?

Standaard Tijd (2)

Terwijl de drie van 11:23 uur wordt omgebouwd tot vier staat een man te wachten. Hij heeft een afspraak op of om en nabij dit tijdstip.

Standaard Tijd (1)

Bij het Rotterdamse Centraal Station wordt gewerkt aan een constant veranderend kunstwerk. Standaard Tijd door Mark Formanek. Een stuk of vier mannen met witte helmen zijn druk en constant in de weer met metalen strips die aan een ingenieus ophangsysteem hangen. Iedere minuut moet een gedeelte verhangen worden en op het hele uur meer. Soms gaat er iets mis.

Madonna

De drummer is een vrouw en lijkt een madonna. Terwijl ze niet veel meer doet dan de maat tikken kijkt ze de hele tijd met een hemelse blik omhoog zoals je dat op bidprentjes ziet. Haar stijl van drummen doet me denken aan Mo Tucker van de Velvet Underground. De band heet Catfish en zoals de naam doet vermoeden spelen ze rockabilly. Ik zie ze tijdens de Plug & Play die op eigen kracht en zonder hulp van Erasmus Cultuur uit de dood is herrezen in de sociëteit van het Rotterdamsch Studenten Gezelschap. Het is een leuk bandje, deze twee mannen met gitaren en een vrouw die de maat slaat, maar niet echt origineel. Maar vooral de eindes van de nummers maken me aan het lachen. De drummer slaat niet af maar houdt gewoon op met spelen. Soms net een tik te laat.

Alice

"Heet je Ellis op z'n Nederlands of Alice op z'n Engels?" vraag ik de oude dame op de terugweg. Ik ben nog eenmaal terug geweest op de markt in Schiebroek. Ditmaal met Alice en voor het maken van een foto. Maar het is net als met Philip weer een mooie ervaring alhoewel Alice op het einde van de rit als ik de vraag naar haar naam stel, enigszins onwel wordt.

Door Workmate word ik gevraagd of ik voor een foto in de brochure en op de website nog een keer met iemand met de markt wil gaan. Samen met een van de medewerkers van Workmate en een fotograaf gaan we met zijn vijven op stap. Alice wil Cox Oranges kopen want het is november en dat is de tijd van de Coxen. Verder wil ze graag een paar nieuwe kousen want de kousenverkoper houdt er binnenkort mee op. De kousenverkoper behandelt haar als een prinses of filmster want we zijn in gezelschap van een heuse fotograaf die alles van alle kanten vastlegt.

Het verhaal van Alice is niet zo prettig. Haar hele leven heeft ze gewerkt op een makelaarskantoor en nu is ze alleen. Ze tobt met haar gezondheid, voeten en rug, kan niet meer naar de bridgeclub en heeft geen familie. Geen kinderen of man die haar bezoeken in het verpleeghuis. Toch is het een opvallend vrolijke vrouw. Ze staat er op ons te trakteren op koffie met appeltaart en net als met Philip drinken en eten we in Au Bon Vivant. Opnieuw worstelen we met het opstapje maar ditmaal zijn we dankzij de fotograaf met twee mannen en tillen we de rolstoelen gewoon omhoog.

Op de terugweg wordt Alice als gezegd onwel en ze verexcuseert zich dat het zo moet aflopen. Ik probeer de stemming er in te houden maar die is echt omgeslagen. "Een echt Schots lassie," probeer ik nog, maar enigszins in mineur breng ik haar terug naar haar kamer in het verpleeghuis.

Alleen.
Alleen op de wereld, net als in een boek.
Door iedereen verlaten, niemand die haar zoekt.

Terugblik

Nu is het festival voorbij en gaan we verder. Iemand vroeg me of ik het niet jammer vind dat mijn voorstelling niet is genomineerd en het antwoord is "ja". Na de overwinning in Vlaardingen had ik op zijn minst verwacht dat we genomineerd zouden worden en ik had in alle eerlijkheid niet verwacht dat de voorstelling van Nieuw Bloed zou worden genomineerd omdat ik er persoonlijk niet van onder de indruk was. Maar smaken verschillen en de jury heeft altijd gelijk.

Ik ben blij met de vele positieve reacties op mijn eigen voorstelling De Mooie Onbekende. We hebben drie goede voorstellingen gespeeld en er is een groot aantal mensen die er voor mij toe doen geweest, die mij hebben verteld dat ze van onze voorstelling onder de indruk waren.

Ik heb een erg fijne groep spelers bij elkaar gebracht die een echte groep is geworden en waarmee ik tot nu toe erg fijn heb samengewerkt. Dat is iets dat in ieder geval al goed is gelukt. We hebben iets gemaakt waar we met zijn allen achter staan en nu is het tijd om vooruit te kijken. Ik wil de complete tekst van De Mooie Onbekende van Klaus Pohl gaan spelen en ga me er nu op richten om dat voor elkaar te krijgen.

Pluk de dag: Doe 's normaal, man

Theatersport, ik heb er niets mee. Het is niet mijn vorm van theater en gelukkig doet Pluk de dag tijdens dit eenakterfestival niet echt aan theatersport. Ze doen een sketch over een man op kantoor. Roel Pot speelt een rol die op Mr Bean lijkt. Een enigszins autistische man die alles op zijn bureau netjes recht wil hebben liggen en dat zelfs controleert met een rolmaat. Hij wordt gekoeioneerd door zijn baas, een snelle manager. De sketch heeft dat wat de sketch Dinner for one op het Vlaardings Eenakterfestival ontbeerde. Onvoorspelbaarheid. Alhoewel je de clou makkelijk ziet aankomen zijn er toch grappige onverwachte wendingen. Een leuk niemandalletje dit Doe's normaal, man en een grappig en onderhoudend besluit van de avond.

Het Nieuwe Werk: Ella

En dan is er een voorstelling die alles heeft en uiteindelijk het festival wint: Ella van Het Nieuwe Werk. Zes mannen spelen samen Jozef, de zoon van Ella, die uitgedost is als zijn moeder en aan het publiek het verhaal van haar leven speelt/vertelt. Een monoloog van Herbert Achternbusch die door de regisseur Francien Schraal net als in het geval van Open Huwelijk is opgesplitst naar meerdere spelers.

Het is een tragisch verhaal over een mislukt leven van een vrouw die gek geworden is of dat misschien al was maar in dat geval in ieder geval zonder enig respect is behandeld. Ella wordt geslagen, misbruikt, gevangen gezet en soms moet ik denken aan de rol van Rosel in mijn eigen stuk.

De zes mannen spelen allen erg intens in een decor van hooibalen en koffiekopjes. Ze doen een dansje als kippen (het verhaal speelt zich af in of bij een kippenhok), zingen en eentje speelt op de mondharmonica. Ook de vormgeving is prachtig, alle zes mannen dragen ongeveer hetzelfde (voorgeschreven in het script van Achternbusch), een schort, een soort van lange witte onderbroek, geitenwollensokken en kippenveren onder een band in het haar.

De terechte winnaar van het Eenakterfestival 2009.

Tar: Creon vs Antigone

Een kort fragment uit een groter stuk van Jean Anouilh, de dialoog tussen Antigone en Kreon uit Antigone. Twee spelers, een eenvoudig maar mooi decor en mooie kostuums. Maar het kan me niet boeien. Het conflict is prachtig, de jonge rebelse vrouw die weet dat ze voor haar daden gestraft zal worden met de dood en die dood welbewust kiest, en de koning die zijn nichtje ter dood zal moeten brengen als ze volhardt in haar plannen.

Op zaterdag ben ik beland in de kleine zaal van theater Zuidplein waar de laatste avond van het Eenakterfestival plaatsvindt. De laatste avond, de laatste drie voorstellingen.

Het conflict tussen koning en nicht blijft in deze voorstelling kabbelen en het komt nergens tot een echte spanning tussen de twee spelers. De koning wandelt wat rond over de rand die het decor is, een soort kubistische kleine letter e die plat op de grond ligt en twee vierkanten vormt waarvan er één open is. In het open vierkant zit Antigone, op de letter loopt de koning, balancerend op de rand zoals de mannen uit Zie de mannen vallen van Hauser Orkater. (Zie de mannen vallen weten ze dan niet dat alleen een vrouw kan balanceren op de rand?) De koning is gedoemd tot vallen. Maar ook de voorstelling Creon vs Antigone valt. Valt tegen.

KRT: Open huwelijk

Ik ben geen liefhebber van het werk van Dario Fo, ik zeg het maar meteen, open en eerlijk. Ik vind het gedateerd, ouderwets en oubollig. Ik ben dan ook nieuwsgierig wat Sergio van Marion er met mijn 'oude groepje' KRT van heeft gemaakt. Een Open Huwelijk bestaat dat nog? Is dit niet veel meer de tijd van stoute meisjes als Heleen van Royen en Marlies Dekkers? Er wordt nog steeds vreemd gegaan maar niet volgens de wetten en codes van de seksuele revolutie in alle openheid.

De regisseur heeft er duidelijk voor gekozen om het stuk in het verleden te laten spelen. Een discobol, de kleding van de personages. De twee rollen van de man en de vrouw heeft hij opgesplitst naar acht acteurs, vier vrouwen en vier mannen, een idee dat ik later terug zie komen bij Het Nieuwe Werk. Sinds mijn vertrek bij KRT zijn er een aantal nieuwe en jonge spelers bijgekomen. Ondanks mijn tegenzin tegen het stuk geniet ik er toch van. De opkomst van de vrouw vanuit de koelkast is erg mooi gevonden. Het spel is soms wat wisselvallig maar Wil Bruggeman verbaast me in positieve zin, hij is het meest overtuigend bij de mannen, en ook het nieuwe talent Tessa Naber valt me op.

Maar zelf zal ik niet snel een stuk van Dario Fo gaan regisseren.

Mangrove: Périférique

Dit is de eerste voorstelling op het festival waardoor ik echt geraakt word. Het is energiek, humorisch en heeft veel vaart. Zoals eerder opgemerkt is er geen decor, er zijn alleen wat requisieten, een aantal koffers en de inhoud daarvan. Het stuk gaat over een gezin dat op vakantie gaat en het moet en zal gezellig worden, iets waar de dochter die al uit huis is en nog één keer mee gaat, helemaal geen zin in heeft. De zoon is niet helemaal goed bij zijn hoofd, er is sprake van vreemde seksuele verlangens

Deze tweede voorstelling van de avond in het RO theater is ook van een nieuwe groep, Mangrove. Ik herken twee speelsters van Rotjong, Annemiek van der Linden en Winnie Roseval. Het stuk heet Périférique en in de laatste minuut valt het me ineens op dat ik dit stuk ken, het is een bewerking van een stuk dat ik een aantal jaren eerder op het Eenakterfestival heb gezien, gespeeld door VZOD. Maar die deden het niet zo goed als deze.

De voorstelling wordt door de jury terecht genomineerd en de twee vrouwen winnen samen de prijs voor Beste Actrice.

Nieuw Bloed: Nieuw bloed kookt

De vrijdagavond is het Eenakterfestival in het RO Theater waar me opvalt dat daar veel groepen zonder decor, of in ieder geval in een heel minimaal decor spelen. De eerste groep heeft alleen een stukje vloer dat als schoolbord en speelvloer dient, de tweede groep (Mangrove) heeft helemaal geen decor, en de laatste groep (KRT) heeft een koelkast, een stoel en een kapstok.

Nieuw Bloed begint veelbelovend. Een man in ondergoed zingt een Engelstalig lied over Irene en een tweede man met een gebreid mutsje en een dreigend uiterlijk verbiedt hem te zingen. Ieder ogenblik verwacht je dat hij de rechthoekige stalen staaf die op de grond ligt zal opnemen en de kwetsbare man in ondergoed een gemene klap zal verkopen. Dat gebeurt niet. De man in ondergoed is de hoofdpersoon lees ik later in het programma en de andere drie acteurs (drie vrouwen en bovengenoemde man) zijn de stemmen in zijn hoofd.

Na het veelbelovende begin blijft de voorstelling een beetje kabbelen. Er is niet echt een duidelijke ontwikkeling en terwijl de twee mannen, Rob Ligthert en Marc Eikelenboom, erg sterk spelen en later de prijs voor Beste Acteur mogen delen, vind ik de vrouwen niet echt sterk. Het verbaast me achteraf dat deze voorstelling door de jury wordt genomineerd.

De Poel: Gelukkiger dagen

Het Eenakterfestival is afgelopen en de prijzen zijn verdeeld. Maar voordat het zover was zag ik nog alle andere voorstellingen in het festival van 2009, een goede editie met veel mooie voorstellingen. Op dezelfde avond waarop mijn groep speelde, de donderdagavond in het OT Theater speelden nog twee andere groepen. Over VZOD heb ik al geschreven maar voorafgaand aan onze voorstelling speelde De Poel een bewerking van Gelukkige dagen van Samuel Beckett onder de titel Gelukiger Dagen. Beckett heeft altijd gelijk schreef ik nog onlangs naar aanleiding van Krapps laatste band en ook bij deze bewerking werd het gelijk van Beckett bewezen.

In het oorspronkelijke stuk zit de hoofdpersoon Winnie ingegraven in een grote hoop zand. In het eerste deel tot haar middel, na de pauze tot haar nek. Haar man Willie loopt wat rond. De vrouw mijmert over gelukkige dagen en ook vandaag zal weer een gelukkige dag worden.

Regisseur René Roza heeft gekozen voor verhuisdozen en in plaats van omhoog, gaan de verhuisdozen naar beneden. Truike Reichert zit aan het begin ingebouwd in een kubus van verhuisdozen en eindigt liggend bovenop een veel kleiner aantal dozen, als op een baar opgebaard na haar dood. Nadeel van de bewerking tot een half uur is dat er erg veel tekst moet worden gezegd om het verhaal duidelijk te maken. Pauzes ontbreken en daardoor haakt het publiek op een gegeven moment toch af. Dan duurt zelfs een half uur lang. Aan de spelers ligt het niet, die spelen mooi, maar de tekst van Beckett wordt geen recht gedaan.

Jules Romains: Les Copains

Ik regisseer op maandagavond Dr Knock en daarom pak ik een boekje dat al heel lang in mijn boekenkast staat, Les Copains van dezelfde schrijver, Jules Romains. Het is een wonderlijk boek en het kost me moeite om er in te komen. Het gaat over zeven kameraden en het begint in een café. De zeven personages zijn in het begin en ook later, moeilijk uit elkaar te houden. Alleen de figuur van Bénin krijgt veel kleur. Hij is het die de aanzet tot het avontuur waarin de zeven jongemannen zich storten.

Zoals ik al zei begint het allemaal in een café waar genoemde Bénin wil weten of de inhoud van de kruik met wijn wel precies een liter bevat zoals door de waard wordt gezegd. Een lange discussie ontstaat over hoe te bewijzen dat dat het geval is. Uiteindelijk oppert Bénin dat het makkelijk bewezen kan worden. Zijn maag heeft precies de inhoud van twee liter. Als hij twee kruiken wijn leegdrinkt en zijn maag is daarna precies vol dan klopt het. Daarop ontsteken zijn kameraden in woede en smijten hem de deur uit.

Even later komt Bénin terug, onder het stof. Hij heeft daar een kaart van Frankrijk ontdekt die zijn vrienden moeten komen bekijken. In elk departement staat een oog getekend en de ogen in de onderprefecturen Ambert en Issoire kijken hem erg gemeen aan. Daarom moet er wraak genomen worden op deze twee plaatsen. Eerst schrijven alle zeven een kwatrijn waarvan de rijmwoorden Ambert en Issoire moeten zijn en dan moet een orakel geraadpleegd worden om te bekijken hoe te handelen.

Er wordt aan de waard een encyclopedie gevraagd waarin Martin, één van de zeven, op een willekeurige plaats een naald steekt. De woorden waar de naald in terecht komt moeten de weg wijzen. Daarna wordt ook nog een slaapwandelaar geraadpleegd. (Een prachtige absurdistische scène.) Dan begint de expeditie naar het stadhuis van Ambert. Dit alles is slechts inleiding want in de twee genoemde plaatsen begint het echte avontuur maar dan is het boek al halverwege.

Daar geven de helden zich over aan een aantal Dadaïstische en anticonformistische acties die het hoogtepunt vormen van het boek en die mij net als Dr Knock erg vermaakten. Het leger, de kerk en de burgerij worden op fantastische wijze voor de gek gehouden. Maar zoals gezegd duurde het nogal lang voor het boek op gang kwam.

Mijn lievelingsboek van Jules Romains blijft tot nu toe een veel serieuzer boek, Le Mort de Quelqu'un, een boek zonder intrige over de gebeurtenissen na de dood van een man, een documentaire in boekvorm. Het boek begint met de dood van iemand en eindigt met de begrafenis. In die korte tijd lijkt de hoofdpersoon meer te leven dan er voor en er na.

Veertien sterren

Dan volgt aan het einde van een lange avond de beoordeling door de jury van het festival. Elke voorstelling wordt apart besproken en krijgt een uitgebreid verhaal met positieve en negatieve punten en een beoordeling. De jury bestaat uit Joost Pluym, Flip Heeneman en iemand van wie ik de naam ben vergeten, hij vervangt de zieke Frank van Vlerken. De presentator heeft zijn naam op de eerste avond genoemd maar die is me helaas niet bijgebleven. Ook op de website van De Fakkel is zijn naam niet te vinden. Maar goed.

In de meningen van de jury over de voorstellingen die ik heb gezien kan ik me grotendeels vinden en wij, de spelers, de Vormgeefster en ik van Het 'Vermoeden' zijn dan ook erg blij als aan het einde van de rit blijkt dat wij de meeste sterren hebben verdiend, vijf sterren voor de regie (op een schaal van zes), vijf voor het spel en vier voor de scenografie. Er wordt geen winnaar gekozen in Vlaardingen, maar wij zijn duidelijk de favorieten van de jury: WE HEBBEN GEWONNEN!

Wat door mij bedoeld was als een extra repetitie voor publiek wordt veel meer dan dat. Geen mooie perzische kleden op de vloer, weinig ruimte en een hoog lijsttoneel, het heeft allemaal niet uitgemaakt, we hebben onze eerste overwinning behaald. Opnieuw gevoelens van euforie. Nu op naar de tweede voorstelling in Rotterdam in het OT Theater op donderdag 19 november.

Wilt u de voorstelling De Mooie Onbekende zien dan kan dat dus nog. Reserveren: www.hoenu.nl

Tweede voorstelling (in Vlaardingen)

De tweede voorstelling van De Mooie Onbekende wordt gespeeld in Vlaardingen. Van te voren bespreken we bij de koffie alle reacties die we in Rotterdam hebben ontvangen. Sommige reacties roepen op tot een verandering, andere reacties wijs ik van de hand. Ik stel de spelers voor om dit keer te proberen iets dieper te gaan, de tijd te nemen, meer rust in de voorstelling te brengen.

We hebben het tafelkleed niet bij ons, moeten ergens een kapstok lenen, maar uiteindelijk lukt het toch om ook op het kleine lijsttoneel de voorstelling er goed uit te doen zien. Ik spreek nog uitgebreid met de technice van het theater over een manier om beamerbeelden op De Mooie Onbekende te projecteren maar we komen er niet uit en niet tot een bevredigende oplossing. Dus besluit ik dit element maar helemaal weg te laten.

De voorstelling gaat mijns inziens erg goed. Het stuk krijgt een nieuwe diepte. Van tijd tot tijd voel ik dat er een schok door de zaal gaat. Het publiek is na afloop zelfs enigszins beduusd en stil. Het komt hier harder en heftiger aan dan in Rotterdam waar het publiek naar mijn idee meer blasé is en meer gewend is dan in Vlaardingen. Het enigszins gewijzigde einde van het stuk is sensueler dan in Rotterdam en ik ben opnieuw tevreden.

Vlaardings Eenakterfestival (2)

Op de tweede avond van het Vlaardings Eenakterfestival zie ik alleen onze eigen De Mooie Onbekende en de laatste voorstelling, het klassieke Dinner for One door De Fakkel, organisator van het festival. Voor wie het niet kent, het is een stuk over een oude dame die elk jaar haar verjaardag viert met een viertal heren (daarin lijkt het op Grand Dessert van de dag daarvoor). De heren zijn jammergenoeg dood en de ober moet hun plaatsen innemen. "Zelfde ritueel als vorig jaar?" vraagt hij zijn meesteres, "Zelfde ritueel als vorig jaar," is het antwoord. Dan worden de gerechten opgediend en bij elke gang wordt gedronken. De oude dame drinkt een glas en de ober drinkt de vier glazen van de afwezige gasten leeg waarbij hij hun gewoonten en spraak imiteert. Lnagzamerhand wordt de ober steeds meer dronken. Struikelblok is een tijgervel met een grote kop waarover de ober steeds (bijna) struikelt.

Terwijl ik zit te kijken vraag ik me af waarom ik niet moet lachen in tegenstelling tot een groot gedeelte van het publiek. De ober speelt het goed, maar doet een imitatie van de acteurs die het voor hem hebben gedaan. De voorstelling is een copie van een copie van een copie. Toen ik dit stuk voor de eerste keer zag heb ik vreselijk gelachen, nu kan het mijn lachspieren niet beroeren. Jammer. Een gemiste kans.

Vlaardings Eenakterfestival (1)

Omdat John Schneider speelt op het Vlaardings Eenakterfestival ga ik daar naar toe om hem te zien. Maar de eerste voorstelling van de avond is van Mimegroep Kruimels. Het thema van het festival is Bijgeloof en zij spelen een voorstelling getiteld 2012 naar aanleiding van het geloof van de Maya's dat in 2012 de wereld zal vergaan.

2012
De voorstelling begint met een prachtige meerstemmig en a cappella gezongen lied waarin wordt gewaarschuwd dat de wereld vergaat. Daarna start een verhaal over een nijver volkje dat op het toneel bezig is met een groot aantal bloempotjes waarin iets onduidelijks lijkt te groeien. De potten zijn in zes rijen uitgespreid en de spelers mimen allerlei werkhandelingen tot opeens een witte ballon uit de nok van het theater naar beneden dwarrelt. Met een briefje er aan. Eén van de vindt de ballon met het briefje en begint vreemd te doen en uit de pas te lopen. Langzamerhand loopt er steeds meer uit de hand, er volgt een soort explosie en er ontstaat chaos. Maar uiteindelijk vergaat de wereld niet en vindt het volk een nieuwe wereldorde.
Een mooie rustige voorstelling maar het duurt allemaal iets te lang. De kostuums vond ik goed bedacht maar slecht, slordig uitgevoerd. Kort het stuk een stukje in, zou ik zeggen.

Lidwina
Dan volgt Lidwina, van theatergroep Vrij waar John Schneider in speelt. Dat hij een goed acteur is weet ik al van mijn eigen voorstelling. Dit stuk is enigszins een niemandalletje maar het is goed gedaan. Goed acteerwerk. Het decor is simpel gehouden, gewoon twee stoelen en een klein tafeltje. Meer is eigenlijk ook niet nodig. Dit stuk kan overal gespeeld worden met en in het meubilair dat er is. In huiskamers bijvoorbeeld, ik heb van John begrepen dat dat ook de bedoeling is. Het stuk zelf vind ik niet zo sterk. Het eerste gedeelte met de tv kan er mijns inziens makkelijk uit zodat het stuk begint met de spannende regel: "Over 14 minuten komt ze beneden." en de clou is ook niet echt verrassend. Maar ik verveel me niet door het sterke acteerwerk.

Grand dessert
De vijf dames van 's-Gravenspel dineren en vier van de vijf weten niet waarom ze zijn uitgenodigd en door wie. De gastvrouw May houdt hen in spanning. Langzamerhand wordt de intrige onthuld, maar nadeel is dat iedereen de clou al lang van te voren ziet aankomen. Er wordt niet echt sterk gespeeld, of in ieder geval erg wisselvallig. Alles duurt nogal lang en de handeling wordt onnodig gerekt. Als het stuk heel snel wordt gespeeld is het ook niet erg dat het verhaal zo doorzichtig is.

VZOD: En toen ontmoette ik een groot wit konijn

Op dezelfde avond dat Het 'Vermoeden' De Mooie Onbekende op het Eenakterfestival Rotterdam speelt zijn natuurlijk nog twee andere voorstellingen te zien in het Rotterdams Eenakterfestival, Gelukkiger Dagen van De Poel en En toen ontmoette ik een groot wit konijn van VZOD. Tijdens de eerste voorstelling ben ik bij mijn acteurs dus die moet ik missen, ik hoop hem volgende week nog te zien.

Ergens in oktober was een bijeenkomst voor de regisseurs van het Eenakterfestival en daar was ik al nieuwsgierig geworden naar de voorstelling van Sander Zweerts de Jong. Zijn concept was dertig korte scènes van een minuut, dertig losse beelden. Echt een concept uit de beeldende kunst of performance, maar het klonk interessant. De titel moest al lang van te voren opgegeven worden en bij een improvisatiestuk is dat altijd moeilijk, maar nu zat hij vast aan de titel En toen ontmoette ik een groot wit konijn.

De uiteindelijke voorstelling is een vrolijk geheel van scènes die uit improvisatie zijn ontstaan. De mensen zitten in een sleur, afgesloten van elkaar met koptelefoontjes en Ipods, gevangen in hun eigen wereld. Tandenpoetsen, werken achter typemachines. En dan komt er een groot wit konijn op. Het witte konijn wordt ingehaald als een soort messias die iedereen gaat redden. Iedereen is vrolijk en blij totdat het witte konijn verdwijnt en terugkeert in dezelfde beige/bruine kleding als alle anderen.

Het ziet er mooi uit, de kleding, het kale toneel met achterin slechts een klein bankje en voorop het toneel een microfoon die uit de lucht komt. Een sympathieke voorstelling waarin leuk gespeeld wordt, en met veel enthousiasme, door de grote groep mannen en vrouwen. Sprak mij erg aan.

De voorstelling is nog te zien op donderdag 19 november in het OT Theater in Rotterdam. Reserveren: www.hoenu.nl

Eerste voorstelling

De eerste voorstelling is gespeeld en heel goed ontvangen. Achteraf voel ik me euforisch. Veel complimenten (over het stuk en over de uitstekende spelers) en zelf ook erg tevreden. Ik was erg benieuwd naar de reacties en of wat ik had bedoeld over is gekomen. Maar zelfs de mensen die niet van het stuk houden zijn enthousiast over hoe het is gedaan. Goed spel, mooie mise-en-scène.

Van te voren veel gedoe met de techniek. Dingen die niet kunnen, niet werken. Op het laatste moment geen beamer gebruikt na discussie met de spelers en de Dokter Kees. Zo zijn er in een voorstelling altijd toevalligheden die niet bedacht zijn. In de schuur vind ik bijvoorbeeld een slingertje feestverlichting die ik op het allerlaatste moment toevoeg. Een ideetje dat ik ook had, weer was vergeten en dat weer terug kwam op het moment dat ik het slingertje terugvond.

De spelers beginnen het stuk een beetje stroef, er worden kleine foutjes gemaakt maar wat het mooie is, ze lossen alles heel goed op en weten de vaart er in te houden. Mijn complimenten. Morgen spelen we in Vlaardingen en hebben daaraan voorafgaand een repetitie op het toneel daar dat aanzienlijk kleiner is dan in het OT Theater in Rotterdam. Maar de voorstelling die al goed is kan alleen nog maar nog beter worden.

De voorstelling is nog te zien op zaterdag 14 november in het Valkenhoftheater in Vlaardingen, en op donderdag 19 november in het OT Theater in Rotterdam.

Geert Mak over de val van De Muur

Het is twintig jaar na de val van de Berlijnse Muur. Op 9 november 1989 viel de Muur. Geert Mak geeft voor Studium Generale en het Nederlands Genootschap voor Internationale Zaken (NGIZ) een lezing over de gevolgen van de val. Wat is er veranderd in Europa en hoe is Europa sindsdien veranderd?

In de Burgerzaal van het Rotterdamse Stadhuis en ingeleid door onze eigen burgemeester geeft hij een bevlogen verhaal. Zeven lessen die te leren zijn van de geschiedenis. We moeten hoop houden, niet pessimistisch zijn. Europa zit opnieuw even in een impasse maar uiteindelijk zal het goed komen.

Mak haalt een mooi verhaal aan over een ruzie met handgemeen op de redactie van NRC/Handelsblad naar aanleiding van een artikel van Anton Constandse over de inval van de Russen in Hongarije. "Europa moet geen zelfmoordacties doen" of iets dergelijks was de kop boven het artikel.

Bijzonder is zijn pleidooi als ex-PSP'er voor een Europees leger omdat we niet afhankelijk moeten zijn van het Amerikaanse leger. Toch maakt hij duidelijk waarom dat nodig zou zijn met een voorbeeld van de eenwording van Frankrijk waar in het Franse leger de man uit Lille kennis maakt met de man uit Marseille. Eigenlijk zijn alle landen in Europa ooit net zulke lappendekens geweest als Europa nu. De Republiek der Zeven Provincieën noemt Mak als soortgelijk samenstelsel van verschillende onderdelen.

Een mooi verhaal in een mooie zaal.

TG Amsterdam: La voix humaine

La Voix Humaine is een stuk dat Jean Cocteau schreef in 1930, de tijd dat de telefoon zo langzamerhand overal ingeburgerd begon te raken. Hij schreef het voor de actrice Berthe Bovy en nu wordt het gespeeld door Halina Reijn, geregisseerd door Ivo van Hove. Ik kende het stuk van lezen maar had het alleen (lang geleden) een keer gezien in de operaversie van Francis Poulenc.

Ivo van Hove toont Halina Reijn achter een groot raam in een grote stad. Ze is gekleed in een lichtblauwe Micky Mousetrui en een zwarte Adidas-trainingsbroek. Het haar is opgestoken met speldjes. Ze is duidelijk een meisje, een kindvrouwtje dat kirt om haar geliefde aan de andere kant van de lijn te vleien. Daarin is ze ouderwets, weinig modern. Als ze het raam openschuift horen we het rumoer van een drukke straat. De setting is daarentegen overduidelijk modern, het is niet 1930. Wat ook opvalt is dat haar telefoon geen snoer heeft. Alles is gemoderniseerd, het is nu, het is theater van nu met mooie lichteffecten en geluidseffecten.

Het is voor het eerst dat ik Halina Reijn in het theater zie en niet op film of televisie en ze doet het fantastisch. In de Poolse plaats Torun heeft ze een prijs gewonnen voor haar spel en die prijs lijkt me verdiend. De voorstelling zelf vind ik iets te lang. Om anderhalf uur vol te maken is er hier en daar een beetje gerekt. Er zijn prachtige scènes zoals wanneer Halina plotseling rechtstreeks het publiek aanspreekt, er is veel humor als we zien hoe ze liegt tegen haar geliefde aan de andere kant van de telefoonlijn. Er is mooie muziek. Een goede voorstelling met geweldig acteerwerk die iets beter zou zijn geweest als-ie wat was ingekort tot, bijvoorbeeld, een uur.

In het OT Theater

In het OT Theater hebben we natuurlijk veel te weinig tijd. We komen niet eens tot een volledige doorloop. Er gaat te veel tijd verloren met opbouwen en klaarzetten. Het is echter goed voor de spelers om even de zaal te voelen. Ik ga het speelvlak iets verkleinen maar ik ben tevreden over hoe het er in de grote zaal uitziet. De spelers spelen mat en slordig. Ze zijn zomaar 'koud' de vloer opgegaan en dat is te merken. Er zijn veel tekstfouten, er zijn requisieten vergeten, kortom: de spelers zitten er niet 'in'. Ik ben ervan overtuigd dat het allemaal wel goed zal komen, dit is slechts een opwarmertje. Donderdag is het zover. Dan gaan we voor het echie!

RO Theater: Boe!

Een nieuwe voorstelling van Jetse Batelaan is altijd spannend. Je weet nooit wat je moet verwachten, maar dat het bijzonder is is zeker. Ditmaal krijgen we bij binnenkomst een koptelefoon met slechts één oortje en met een tasje uitgerijkt. In de zaal krijgen we door twee jongens uitgelegd wat we met deze walkman moeten doen zoals twee stewardessen in een vliegtuig uitleggen hoe je de reddingsvesten moet vinden. We moeten het ding op ons hoofd zetten en het oortje achter onze oorlel plaatsen en afwachten of we worden opgeroepen het ding op ons oor te zetten.

Op het podium zit een meisje met gespreide benen en een doorzichtige regenponcho aan op een festivalterrein. Overal rommel, hier een daar een parasol van een biermerk en rechtsvoor op het podium een container. Het meisje is roerloos, staart voor zich uit en heeft een grote wond aan haar hoofd. Haar poncho zit onder het bloed. Dan staat plotseling iemand in het publiek op en loopt het podium op. In eerste instantie denk ik: een acteur, hij loopt over het podium, langs het meisje en gaat achterop het podium liggen. Maar dan staan meer mensen in de zaal op, o.a. het meisje dat naast mij in het publiek zit. Dan wordt duidelijk wat de vorm van de voorstelling is. Er zijn vier acteurs en de rest van de spelers zijn wij, het publiek, dat wordt geïnstrueerd via de koptelefoon. Dat levert een groot aantal grappige scènes op. Het festivalterrein gaat met behulp van een simpele verkleding over in een strand, er is een grappige dialoog tussen een toerist en een inheemse vrouw die hem een veel te duur flesje water verkoopt.

Maar over het algemeen wordt titel en ondertitel niet helemaal waargemaakt. Die ondertitel is "Spookverhaal voor grote mensen". Bedoeling is dat de voorstelling eng is en dat zal het zeker zijn voor diegenen die onverwachts worden opgeroepen om mee te spelen, voor de anderen blijft het meer grappig alhowel er tot bijna aan het einde de angst is dat jij ook zult moeten meespelen.

Over het geheel genomen mist de voorstelling richting. Zoals vaker bij voorstellingen van Jetse Batelaan gaat het nergens heen. Dat is niet altijd erg en je verveelt je tijdens de voorstelling, tijdens het kijken niet maar zoals mijn Jongste Dochter zei na afloop, daarna vraag je je toch af wat je nu hebt gezien.

Vincent Icke over Christiaan Huygens

Van tijd tot tijd luister ik een luistercd van de Home Academy, een uitgeverij die wetenschappelijke lezingen op cd uitgeeft. Vaak maken ze daarbij gebruik van Studium Generale, niet alleen dat van Rotterdam maar ook het Studium Generale in andere steden. Enige tijd geleden beluisterde ik De Menselijke Toon van Ger Groot (erg mooi, vooral door de muziekfragmenten, maar ook door het onderwerp, filosofie en muziek). Op de plank ligt nog steeds het hoorcollege van Ab Osterhaus over de geschiedenis van virussen waarvan ik ooit slechts een enkel hoofdstuk heb beluisterd.

Zojuist heb ik de lezingenserie van Vincent Icke over Christiaan Huygens beluisterd dat net nadat ik de serie 'uit' had ook in boekvorm is verschenen. Vincent Icke is een groot bewonderaar van Huygens die hij beschouwt als zo'n beetje de grootste wetenschapper aller tijden, één van de vaders van de natuurkunde zoals we die heden ten dage beoefenen. Op de grens van de tijd waarin stellingen gepostuleerd werden naar de tijd dat wetenschappers hypothesen opstelden. Een groot verschil waardoor, volgens Icke, de wetenschap vooruitgang boekt en niet stil blijft staan.

Het is een mooi verhaal dat Icke opdist, van Hofwijk bij Den Haag naar het heelal, naar de planeet Saturnus en terug. Hij windt zich op over de weinige eer die Huygens tegenwoordig nog krijgt en over de vernietiging van diens geboorteplek. Waaraan men kan zien hoe wij met onze groten uit het verleden omgaan. Hij maakt duidelijk dat Huygens op vele gebieden een groot man was, op het gebied van de wiskunde, de natuurkunde, als schrijver, als tekenaar en als uitvinder van het slingeruurwerk. Een homo universalis van de eerste orde.

Laatste echte repetitie

De laatste echte repetitie aan De Mooie Onbekende in onze repetitie in de Pijnackerstraat. De laatste kans om de puntjes op de i te zetten. Zondag is er nog een repetitie in het OT Theater aan de Mullerpier zodat we de zaal kunnen uitproberen, maar die is maar een uur. Weinig tijd, net tijd voor opbouw, een doorloop en afbouw.

De eerste doorloop gaat een beetje moeizaam. De spelers zitten er niet echt in, maar raken wel alle punten in het stuk. We repeteren de feestscène een paar keer, de scène met het 'groepje' en doen dan een tweede doorloop die een stuk beter gaat. Ik vraag mijn spelers zich meer en vol op het publiek te richten en dat werkt goed.

Eerste doorloop Dr Knock

Een eerste doorloop gaat altijd slecht maar laat gelijk goed aan de spelers en regisseur merken wat er allemaal nog moet gebeuren. Nadat ik op weg naar de repetitie verdwaal in Ommoord en iets te laat aankom geeft dat gelukkig niet want de sleutel van de repetitieruimte was er nog niet en er wordt nog koffie gezet. Dan starten we de doorloop die naar het einde toe steeds slechter gaat. De laatste scènes zijn het minst geoefend en de teksten het slechtst gekend. Toch slaan de spelers zich er doorheen en bereiken we na iets meer dan anderhalf uur de eindstreep. De lengte van het stuk is in ieder geval in orde.

Na de doorloop geef ik enige algemene aanwijzingen over het spel in het algemeen en geen enkele speler in het bijzonder. Ze moeten mijns inziens meer gebruik maken van de hele ruimte, in plaats van te dicht op elkaar te staan, ze moeten meer met hun stem doen, hoog en laag, zacht en hard, en, tenslotte, er moet meer ondubbelzinnig op het publiek gespeeld worden. De vierde wand moet worden geslecht. Genoeg te doen dus.