Maarten 't Hart: Dienstreizen van een thuisblijver

Dit is het grappigste boek dat ik in tijden heb gelezen. Ik herinnerde mij Een vlucht regenwulpen, het enige boek van Maarten 't Hart dat ik ooit gelezen had, als een serieus boek over een enigszins zwaarmoedig jongetje en zijn jeugd in een zwaar christelijk dorp. De filmversie met Jeroen Krabbe was een stuk lichter van toon.

Dienstreizen van een thuisblijver gaat over de reizen die Maarten 't Hart als schrijver verplicht moet maken in opdracht van (soms buitenlandse) uitgevers. Hij doet zijn best om daar onder uit te komen want hij is zoals hij zelf zegt een stubenhocker, iemand die het liefst thuis zit om te schrijven. Door zijn regelmatige bezoeken aan de studio van het radioprogramma De Nieuwsshow op zaterdagochtend weet ik dat Maarten 't Hart een ochtendmens is. Iemand die niet graag 's avonds optreedt om prijzen in ontvangst te nemen of uit te reiken (één verhaal gaat over zijn jurylidmaatschap voor de Libris-literatuurprijs). Maar ook in eigen huis wordt hij belaagd, door toeristen, door fans (met name uit Duitsland), een fotograaf, en door uitgevers.

Tot deze laatste soort behoren de dames Raabe en Vitale die tezamen het Duitse Arche Verlag leiden. Onder hun hoede wordt 't Hart meegetroond naar Duitsland om daar de Duitse vertaling van Het woeden der gehele wereld te promoten. Frau Raabe is een forse vrouw met roodharig krulhaar, gehuld in allerlei lappen, omslagdoeken en sjaals die onafgebroken door blijft praten en haar schrijvers 'pflegt', een woord dat Maarten in het woordenboek opzoekt en behalve verplegen ook verzorgen, koesteren en vertroetelen betekent. Dat vertroetelen lukt best aardig maar naar de inkomsten van zijn bestsellers in Duitsland moeten de schrijver en zijn uitgever helaas fluiten. 

Twee verhalen vallen uit de toon. Het ene gaat over een verplicht bezoek aan het ziekenhuis naar aanleiding van een beenbreuk, het andere over zijn betrokkenheid bij de zaak Lucia de B. Dit zijn niet echt dienstreizen te noemen.

Naast een zeer amusant boek wijst Maarten 't Hart die een zeer belezen mens is, mij ook op een groot aantal schrijvers waarvan ik denk dat ik die ooit nog moet lezen. Net als ik houdt hij van klassiekers en hij noemt een groot aantal helden. Trollope, Dickens, Fontane, Cheever, Vestdijk, hij heeft zowat alles gelezen, dat kan natuurlijk als je een stubenhocker bent met je neus in de boeken.

Twee personen uit het boek moet ik tenslotte nog noemen. Ze zijn aandoenlijk en stelen je hart. Het zijn de Hongaarse vertaler Béla Szondi en zijn vrouw Margit met wie Maarten jarenlang contact onderhoudt. Ze staan glanzend en ontroerend tegenover de vele kwelduivels die de arme thuisblijver op zijn dienstreizen belagen.